Het aantal drones in ons land is de afgelopen jaren enorm snel gestegen. Om de risico’s daarvan te beperken en alles zo goed mogelijk onder controle te houden, trad er in 2016 een koninklijk besluit in werking met een basis regulering. Die wetgeving ervaren veel piloten echter als een verzameling van beperkingen en zorgt vaak voor onduidelijkheid en frustratie bij de aanvraag van afwijkingen. Daarnaast verschillen deze regeltjes van land tot land, wat het erg complex maakt om over de landsgrenz
en heen te vliegen. Met de nieuwe Europese wetgeving komt daar medio 2020 eindelijk verandering in.
Op 11 juni 2019 werd de Europese regelgeving voor drones in definitieve vorm gepubliceerd. Jean-Pierre De Muyt (foto), Senior Business Development Expert Unmanned Traffic bij skeyes, was actief betrokken bij de totstandkoming van deze wetgeving en kwam het resultaat toelichten aan een 70-tal piloten en andere geïnteresseerden tijdens het DronePort Café op 25 juni in Sint-Truiden. Wat mogen we nu verwachten van die nieuwe wetgeving?
Vergeet de huidige wetgeving (compleet)
“Wie probeert de oude wetgeving te vertalen in de nieuwe, is eraan voor de moeite”, beweert De Muyt. “De beste manier om de nieuwe regelgeving goed te begrijpen, is de oude uit je hoofd te deleten en opnieuw te beginnen. Door een aantal fundamentele wijzigingen is het heel moeilijk om lijnen te trekken tussen de verschillende categorieën en klasses van de oude en de nieuwe wetten.”
De manier waarop het Koninklijk Besluit was opgebouwd, vertrekt vaak vanuit de idee: “Niets mag, tenzij we zeggen dat het mag”. Het goede nieuws is dat de EU deze keer vanuit de andere invalshoek is vertrokken. De nieuwe wetgeving gaat eerder uit van het principe: “Alles mag, tenzij we zeggen dat het niet mag”. Dat wordt meteen duidelijk bij de interpretatie van de ‘open categorie’ zoals die hieronder wordt toegelicht.
Drie categorieën op basis van risicofactoren
Eén van de grootste veranderingen is dat het onderscheid tussen recreatieve piloten en professionals niet meer zal bestaan. Er wordt alleen nog een onderscheid gemaakt op basis van de risico’s die bepaalde vluchten met zich meebrengen. Zo zijn er grofweg drie vluchtcategoriën met elk hun bijhorende risico’s en beperkingen: de open, specifieke en gecertificeerde categorie. Onder welke categorie een vlucht valt, hangt niet langer af van de drone waarmee je vliegt, maar wel van de risico’s die verbonden zijn aan die vlucht. Parameters zijn dus bijvoorbeeld hoe hoog je wilt vliegen of hoe dicht bij mensen de drone komt en of de piloot de drone kan zien of niet.
Vluchten met een laag risico komen in de open categorie terecht. Voor dit soort vluchten is er geen aanvraag of zelfs geen notificiatie meer nodig. Zo mag je in die categorie bijvoorbeeld meteen vliegen met drones tot 25kg en tot 120m hoogte, zolang het niet boven een mensenmassa is. Er worden wel nog subcategorieën gemaakt op basis van hoe dicht je bij mensen wilt vliegen (A1-A3) en de klasse of het gewicht van de drone (C0-C4). Zwaardere drones zullen in de open categorie altijd ver weg van mensen moeten vliegen. In functie van die subcategorieën verschilt ook het type opleiding die de piloot nodig heeft. Voor drones onder 250gr is er bijvoorbeeld geen minimum leeftijd en ook geen opleiding nodig. Voor drones tot 900gr is enkel een online training en test nodig.
Daarnaast is er de gecertificeerd categorie. Die categorie leunt heel dicht aan bij de bemande luchtvaart en betreft alle vluchten met een hoog risico, bijvoorbeeld het vervoeren van gevaarlijke goederen of mensen en het vliegen over mensenmassa’s. Om te vliegen in de certified categorie is steeds een goedkeuring van de bevoegde instantie vereist en zal ook altijd een risico-analyse beoordeeld worden.
Alles wat niet in de open of gecertificeerd categorie valt, komt automatisch in de specifieke categerie terecht. Hieronder vallen bijvoorbeeld vluchten met zwaardere drones dichtbij mensen. Of vluchten hoger dan 120m of buiten het zicht van de piloot. Ook het transport van goederen valt hieronder. Voor dat soort vluchten is wel nog steeds een goedkeuring op basis van een risico-analyse nodig. Maar in de komende maanden worden er een aantal standaard scenario’s uitgeschreven waardoor enkel een notificatie volstaat als de piloot zich houdt aan de parameters en omstandigheden omschreven in het standaard scenario.
Registratie van de operator, niet van de drone
Een ander wezenlijk verschil is dat voor vluchten met drones die meer dan 250 gram wegen, het niet langer de drone zelf is die geregistreerd moet zijn, maar de wel de operator. Dat kan een piloot maar evengoed een bvba zijn. Elke drone die meer dan 250 gram weegt, moet wel verplicht een remote ID uitsturen. Dat is een signaal met een aantal gegevens zoals het serienummer, de positie, de hoogte en de vliegrichting van de drone, maar ook de positie piloot en de identificatie van de operator. Dat mag met behulp van een add-on device.
Elke drone die meer dan 250gr weegt, moet ook uitgerust zijn met een geo-awareness-systeem. Dat wil zeggen dat de drone intelligent genoeg moet zijn om een kaart te lezen en de piloot te waarschuwen als hij in een zone komt waarin hij niet mag vliegen (bv. een CTR). Dit principe is niet te verwarren met geo-fencing, waarbij de drone niet verder vliegt als hij aan de rand van zo’n zone komt. Het is nog altijd de verantwoordelijkheid van de piloot om te handelen in functie van de waarschuwing die de drone geeft.
Vliegen over mensen
Wat mag of niet mag, zal in veel van de gevallen afhangen van het feit of je over mensen wilt vliegen of niet. Wil je over een menigte vliegen, kom je met eender welke drone altijd in de certified categorie terecht en zal je een risico-analyse moeten maken om een goedkeuring te krijgen. Een menigte staat omschreven als een groep mensen die door het aantal mensen niet meer kan uitwijken of wegvluchten. Dat is dus steeds voor interpretatie vatbaar, maar bijvoorbeeld festivals, sportstadions of straatparade’s lijken daar dus altijd onder te vallen. Wil je over of dichtbij een klein aantal mensen vliegen, dan hangt het van de CE-markering van de fabrikant af in welke categorie de vlucht valt. Die wordt bepaald op basis het gewicht en de impact tijdens een crash.
In de open categorie zullen drones onder 900gr zonder een goedkeuring van DGLV over mensen mogen vliegen (mits goedkeuring van die mensen, tenzij het onbedoeld was). Iets zwaardere drones zullen een afstand van minstens 5m van mensen moeten houden als ze een slow-speed modus hebben. Zware drones moeten ver wegblijven van mensen. Wil je daarvan afwijken, kom je in de specifieke categorie terecht en moet je een standaard scenario volgen of een goedkeuring aanvragen. Zulke goedkeuringen zijn ook geldig in het buitenland op voorwaarde dat het lokale luchtruim, het terrein, de populatie en het klimaat hetzelfde is.
Kansen en bedreigingen
De nieuwe wetgeving zal heel wat opportuniteiten met zich meebrengen, vooral in de open categorie. Na het invullen van een online test, kan een drone-eigenaar enorm veel opdrachten uitvoeren tot 120m hoogte. Dat brengt ook met zich mee dat een groot deel van de opdrachten waar vandaag een pilotenlicentie voor nodig is, binnenkort kan worden uitgevoerd in die open categorie. De Muyt verwacht dus dat de concurrentie op opdrachten met een laag risico fors zal toenemen. In de specifieke categorie zal er op dat vlak niet zoveel veranderen.
Daarnaast zet de nieuwe regelgeving ook de deuren open van en naar het buitenland. Voor piloten die vaak in het buitenland (willen) vliegen, is dat een voordeel. Langs de andere kant maakt het ook dat piloten uit andere Europese landen eenvoudig in België kunnen vliegen. We moeten ons als sector dus wapenen voor buitenlandse bedrijven die vaak al veel verder staan in de implementatie van die nieuwe wetgeving en die staan te popelen om bij ons aan de slag te gaan.
Alleen door een uitgesproken focus te zoeken en added value te creëren door goed te communiceren en samen te werken kunnen we ons hiertegen wapenen. Euka en DronePort bieden daarvoor tal van initiatieven aan. Hieronder kan je alvast de presentatie van Jean-Pierre De Muyt terugvinden, waarin alles nog iets meer in detail wordt samengevat. Ook de originele wetteksten kan je hieronder integraal downloaden.
In september start bijvoorbeeld ook op DronePort een postgraduaat ‘Drone Business Architect’. Je kan je ook inschrijven voor het ESF SWITCH-project waarbij je door middel van werkplekleren de noden en behoefen van klanten nog beter leert begrijpen. En voor wie nog een investeerder zoekt om een doorstart te maken, is er in september het ‘Pitch voor DronePort’-event. Ga zeker ook eens kijken naar de innovatiesessies die EUKA regelmatig organiseert.
Vragen?
Heb je verder nog specifieke of algemene vragen over de nieuwe wetgeving, dan kan je die mailen naar info@euka.org. Wij zullen elke vraag capteren en gebundeld behandelen en eventueel bespreken met externe partners, om deze in een algemene FAQ te gieten en later op onze website te zetten. Voor specifieke vragen waarop u een indivudueel antwoord wenst, raden we u aan om contact op te nemen met DGLV.
